اسهال در بچه‌ها
اسهال در بچه‌ها :اسهال یکی از معمول‌ترین عفونت‌ها در کودکان است. در ادامه توصیه‌ها و رهنمودهایی را از دو متخصص اطفال می‌خوانید. بدن انسان برای مصونیت خویش از گزند عفونت‌های خطرناک سازوکارهای خود را دارد و اسهال نمایش دهنده دقیق این واکنش است. نشانه اولیه اسهال دفع مدفوع آبکی است و از آنجاییکه فصول بارانی زمانی مساعد برای رشد باکتری‌هاست، همیشه احتمال زیادی وجود دارد که فرزندتان طی این فصول دچار حملات اسهال شود.
اسهال Diarrhea و کمبود آب بدنی
دکتر “آرک آناند” متخصص اطفال در کتاب خود “راهنمایی برای مراقبت از کودکان”، می‌گوید: آنچه باید به خاطر بسپاریم این است که دفع مدفوعی آبکی روش بدن برای خارج ساختن یا حذف ماده آسیب‌رسان از بدن است. براساس گفته این کتاب، ویروس‌هایی که باعث اسهال می‌شوند، به آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ‌گو نیستد و به جای آن، ممکن است آسیب رسان نیز باشند. اما، نگرانی اصلی در اینجاست که در این روند، نمک‌های مهم و آب نیز از بدن دفع می‌شود و اگر احتیاط‌های لازم در نظر گرفته نشود، این مسئله خطر کمبود آب بدنی را بوجود می‌آورد. این متخصص هشدار می‌دهد که نتایج کمبود آب بدنی می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین امکان دارد مفیدتر باشد که به جای شمارش دفع مدفوع، تعداد دفعات ادرار را در نظر داشته باشید. بررسی رنگ، کیفیت و دفعات ادرار نشانه روشنی به شما خواهد داد که احتمالاً فرزندتان رو به کمبود آب بدنی می‌رود یا خیر. البته برای روشن شدن این موضوع نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد مثل گریه شدید، گریه بدون اشک، کمی فرورفتگی در جلوی پیشانی، سرخی در ناحیه میان‌دوراه و بدخلقی و ناآرامی شدید.
والدین با تماشای مدفوع بچه باید برای تشخیص اسهال آگاهی کافی داشته باشند.اگر مدفوع بچه سبز رنگ بود، بنابراین مسئله‌ای برای نگرانی وجود ندارد. ولی باید مراقب حضور بافت مخاطی، خون و کف باشیم و این‌که آیا با نیروی زیادی به خارج می‌آید یا خیر. امکان دارد گاهی اوقات اسهال به همراه تب، استفراغ یا افزایش خروج ادرار باشد.
اقدامات پیشگیرانه از اسهال در کودکان
آلودگی غذایی یا آب آلوده و عادات گوارشی نقش مهمی را در عفونت‌هایی مثل اسهال بازی می‌کند. وقتی بچه‌ها در باغ بازی می‌کنند یا هنگام رفتن به پارک یا مهد کودک در معرض مواد زائد قرار می‌گیرند، حمل بطری کوچکی از پاک کننده دست یا صابون کاغذی و بطری اضافه‌ای از آب می‌تواند فرزندتان را از شر آلودگی‌ها خلاص کند.
اگر آب آشامیدنی جوشانده شود، در نتیجه از آسیب بسیاری از میکروب‌ها پیشگیری شود. آب باید حداقل ۸ دقیقه بجوشد یا پس از جوشیدن به دو سوم میزان اصلی خود مبدل گردد تا تمامی میکروب‌های درون آنرا نابود گردد.
برای دوری از عفونت‌های شکمی از مصرف غذاهای ذخیره شده یا یخ‌زده پرهیز کنید. در حقیقت، باکتری‌های سالمونلا روی غذاهای گرم زندگی می‌کند، بنابراین تمامی غذاها خصوصاً محصولات لبنی یا غذاهای غیر گیاهی باید کاملاً داغ شود و صرفاً گرم کردن آنان مفید نیست. کِرم‌های شیرینی (کرم خامه‌ای) در این مورد بسیار خطرناک است و نباید پس از ۲۴ ساعت از تهیه آنها مورد استفاده کودکان قرار گیرند. همچنین باید مراقب تمامی سالادهای سس‌دار نیز باشید. از آنجاییکه بچه‌ها در برابر عفونت آسیب‌پذیر هستند، غذاهای کنسروی کودکان نیز توصیه نمی‌شود.
واکسن جدید “روتاویروس”، یعنی علت اصلی اکثر عفونت‌های شکمی فرزندتان را در برابر بسیاری از این عفونت ها حمایت می‌کند. این واکسن برای بچه‌هایی که حتی کمتر از یک سال عمر دارند نیز تجویز می‌شود. بجز این ویروس، باکتری‌هایی مثل “شیگلا” یا “سالمونلا” نیز می‌تواند باعث اسهال شود.
رژیم و مدیریت اسهال در نوزادان
برای بچه‌های کوچک‌تر مهم است، توجه داشته باشید که شیردهی پستانی باید طی یک اسهال عفونی نیز ادامه یابد. بچه‌های تغذیه شده با شیرخشک در برابر عفونت آسیب پذیرترند. بجز شیر مادر، تمامی شیرهای مکمل باید متوقف کرد و شیر بدون لاکتوز جایگزین شود( البته با نظارت پزشک). سوپ هویج، ماست یا آب ماست نیز توصیه می‌شود.
دکتر آناند به تمامی والدین هشدار می‌دهد: حتی هنگام اسهال همگی بچه‌ها به غذا و مایعات نیاز دارند و تغذیه آنان از اهمیت بسیاری برخوردار است. در حقیقت، گرسنگی کشیدن می‌تواند مقاومت بدن را کاهش دهد. اگر بچه میلی به خوردن ندارد، بنابراین مایعات باید در فواصل کوتاه داده شود. در واقع می‌تواند تقریباً تمامی موارد اسهال کودکان را در خانه با غذا و مایعات و بدون کمک از داروها بهبود داد.
هنگام ابتلا به اسهال طبیعی است که وزن کودک کمی کاهش یابد، اما طی چند روز با کمک رژیمی مناسب می‌توان وزن از دست رفته را بازسازی کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اسهال معمولا در عرض چند روز برطرف می‌شود اما می‌تواند عوارضی نیز ایجاد کند. اگر کودک شما هرکدام از این علائم را دارد، معطل نکنید و به‌دنبال کمک بروید.
آنقدر ضعیف است که نمی‌تواند سرپا بایستد؛
احساس گیجی یا سرگیجه دارد؛
بسیار بدحال به‌نظر می‌رسد؛
بیش از سه روز است که اسهال دارد؛
زیر ۶ ماه دارد؛
مایع زرد یا سبز خون‌آلود استفراغ می‌کند؛
نمی‌تواند مایعات را نگه دارد (معده‌اش تحمل مایعات را ندارد) یا بیش از دوبار استفراغ کرده است؛
تب بالای ۴۰ درجه دارد یا زیر شش ماه سن دارد و تبش بالای ۳۸ درجه است (درجه‌ی حرارت بدن کودک را با دماسنج مقعدی اندازه بگیرید)؛
کم‌آب به‌نظر می‌رسد؛
مدفوع خونی دارد؛
زیر شش ماه سن دارد و سه دوره یا بیشتر دچار اسهال شده است؛
در مدت ۸ ساعت، بیش از ۴ بار مدفوع اسهالی داشته است و مایعات کافی نمی‌نوشد؛
سیستم ایمنی ضعیفی دارد؛
دچار بثورات جلدی شده است؛
بیش از دو ساعت است که معده‌درد دارد؛
به‌مدت ۶ ساعت (اگر نوزاد است) یا ۱۲ ساعت (اگر کودک است) ادرار نکرده است.
توجه: اگر نوزاد شما تب بالای ۳۸ درجه دارد، به او داروی تب‌بر ندهید.
