زنان باردار می‌توانند روزه بگیرند؟
زنان باردار می‌توانند روزه بگیرند؟ خانم های باردار باید برای روزه گرفتن ابتدا باید با پزشک خود مشورت کرده و در صورت مجاز بودن، روزه بگیرند.
یکی از پرسش‌هایی که در روزهای ماه مبارک رمضان پیش می‌آید، این است که آیا زنان باردار می‌توانند روزه بگیرند؟ آیا روزه‌داری برای مادر یا جنین عارضه‌ای دارد و اصولا با رعایت چه شرایطی مادر باردار می‌تواند روزه بگیرد؟
بارداری شرایط ویژه ای برای مادر ایجاد می کند، از جمله این که با تغییر هورمون ها، سیستم گوارشی تغییر می کند به گونه ای که تحمل حجم زیاد غذا برای برخی مادران دشوار می شود.
به این ترتیب مادران برای تامین انرژی مناسب باید تعداد کم غذا را به دفعات و با فواصل کم مصرف کنند تا میزان انرژی لازم دوران بارداری که حدود ۳۰۰ کیلوکالری در روز، بیش از رژیم یک زن غیرباردار است، تامین کنند.
البته مقداری از این انرژی اضافی، با استراحت و کاهش تحرک مادر بویژه در ماه های آخر بارداری تامین می شود.
مسأله، دیگر تغییر گوارشی و مشکلاتی است که بویژه در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد و به حالت تهوع و استفراغ منجر می شود، طوری که بسیاری از مادران در این دوران دچار سوءتغذیه و کاهش وزن می شوند و نیاز به بستری در بیمارستان پیدا می کنند.
در سه ماهه اول بارداری که مهم ترین زمان رشد و نمو سلول های عصبی است، چنانچه جنین با کمبود تغذیه ای مواجه شود، احتمال بیماری های سیستم عصبی و مغزی افزایش می یابد
گرسنگی طولانی گاهی خود را با وجود کتون در خون و ادرار نشان می دهد که این ماده سمی برای مادر و جنین هر دو خطرناک است.
تحقیقات نشان می دهد در مادرانی که دچار سوءتغذیه بوده اند، نوزادان با وزن پایین تری متولد شده اند. در نوزادانی هم که با وزن پایینی متولد شده اند، احتمال بیماری به نام سندرم متابولیک زیاد است.
این کودکان در بزرگسالی دچار فشار خون بالا، ناتوانی در تحمل گلوکز و دیابت، افزایش چربی خون (تری گلیسیرید)، تنبلی تخمدان و چاقی می شوند. احتمال اختلالات تنفسی در این افراد وجود دارد. این مساله بویژه در کسانی رخ می دهد که در ماه های آخری که در رحم مادر بوده اند با کمبودهای تغذیه ای مواجه شده باشند.
اما در سه ماهه اول بارداری که مهم ترین زمان رشد و نمو سلول های عصبی و مغزی است، چنانچه جنین با کمبود تغذیه ای مواجه شود، احتمال بیماری های سیستم عصبی و مغزی و بیماری روانی شیزوفرنی افزایش می یابد.
از طرفی مادر در دوران بارداری بویژه سه ماهه سوم که جنین بیشترین افزایش وزن را دارد، به شدت نیاز به کلسیم و آهن و دیگر مواد معدنی و ویتامین ها دارد. همین طور باید به میزان کافی کالری دریافت کند تا سلامتش برای زمان زایمان و پس از آن در دوران شیردهی حفظ شود.
حکم شرعی روزه زنان باردار
«همه مراجع تقلید بر این عقیده‌اند که اگر روزه گرفتن زنان باردار خوف ضرر بر جنین یا مادر را داشته باشد، روزه بر مادر واجب نیست.»
حالا ممکن است این سوال پیش بیاید که «خوف ضرر» چیست؟ به احکام زیر دقت کنید:
آیت الله خامنه ای:
«خوف ضرر، ضررى است که داراى منشأ عقلایى باشد.»
آیت الله صافی:
«منشأ عقلایی و قابل اعتماد خوف ضرر، توسط تجربه فرد یا گفته پزشک مورد اطمینان می باشد.»
آیت الله خامنه ای:
«اگر با وجود خوف از ضررى که داراى منشأ عقلایى است، روزه گرفته باشد و یا بعداً برایش معلوم شود که روزه براى او یا براى جنین اش ضرر داشته، روزه اش صحیح نیست و قضاى آن بر او واجب است.»
تکلیف روزه زنان باردار چیست؟
وقتی که ثابت شود که روزه برای زنان باردار و یا جنین آن ها ضرر دارد زن باردار بر اساس نظر حضرات آیات خامنه‌ای، سیستانی و مکارم شیرازی:
«لازم است روزى یک مد طعام (تقریباً ۷۵۰ گرم گندم یا نان و مانند آن) به فقیر بدهد و قضاى روزه را هم بعداً به‌جا آورد.»
آیت الله مکارم شیرازی:
«چنانچه روزه گرفتن در این مدت برای زنان باردار ضرر داشته، قضا ندارد، ولی اگر برای بچه ضرر داشته، باید قضای آن را هم به‌جا بیاورد.»
آیت الله وحید خراسانی:
«در موردی که روزه برای جنین ضرر داشته باشد، علاوه بر قضا باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و احتیاط مستحب این است که در صورتی هم که روزه برای خودش ضرر دارد، یک مد طعام به فقیر بدهد.»
ضمنا زن باردار باید تا قبل از ماه رمضان سال آینده کفاره روزه هایی را که نگرفته را بدهد در غیر این صورت:
آیت الله خامنه ای:
«اگر تأخیر قضاى روزه ماه رمضان تا ماه رمضان دیگر بر اثر سهل‌انگارى و بدون عذر شرعى باشد، کفاره تأخیر نیز واجب است که عبارت است از پرداخت یک مد طعام به فقیر براى هر روزه، ولى اگر به خاطر عذرى باشد که شرعاً مانع صحت روزه است، فدیهاى ندارد.»
آیت الله خامنه ای:
«اگر روزه براى خودش ضرر داشته و تا رمضان آینده ادامه داشته باشد، فقط فدیه به نحو مذکور کافى است و قضا ساقط مى‌شود و باید توجه داشت؛ در صورتى‌که قضا ساقط نیست، چنانچه تا آخر عمر نتواند روزه هاى خود را قضا کند، لازم است وصیت نماید.»
