اختلال بیش فعالی در کودکان

اختلال بیش فعالی در کودکان : اختلال کم توجهی – بیش فعالی یا ADHD اختلالی است که معمولا در زمان کودکی تشخیص داده می شود، ولی در بسیاری از موارد تا بزرگسالی ادامه می یابد. حدود شش میلیون کودک و ده میلیون فرد بزرگسال در آمریکا از این اختلال رنج می برند. با توجه به اهمیت شناخت زودهنگام این بیماری در سنین کودکی و فرارسیدن اکتبر (ماه ملی اطلاع رسانی درباره ADHD) در این مقاله به معرفی این بیماری می پردازیم.

تعریف ADHD
اختلال کم توجهی – بیش فعالی یا ADHD به همراه سه نوع از اختلالات رفتاری بروز می نماید: کم توجهی (Inattention)، بیش فعالی (Hyperactivity) و عمل بدون تفکر (Impulsivity). این اختلال معمولا در کودکی و سنین پیش دبستانی تشخیص داده می شود، ولی اغلب تا سنین بزرگسالی ادامه می یابد.

علائم و نشانه های ADHD
علائم این اختلال در سه گروه دسته بندی می شوند:
کم توجهی (Inattention)
– پرت شدن حواس به آسانی، ناتمام گذاشتن یک فعالیت و به سرعت رفتن به سوی یک فعالیت دیگر.
– به سرعت خسته شدن از انجام یک عمل و بی حوصله شدن.
– مشکل داشتن در تمرکز بر یک فعالیت و یا تمام کردن آن و مشکل در تمام کردن تکالیف مدرسه.
– گم کردن وسایل شخصی مربوط به خود و سایر اشیاء.
– گوش نکردن یا بی توجهی به حرف های دیگران در هنگام صحبت با آنها.
– خیال پردازی در طول روز (Daydreaming) و یا سرگردانی (Wandering) بدون داشتن انگیزه برای انجام فعالیتی خاص.
– مشکل داشتن در انجام دستورات و درخواست ها.
بیش فعالی (Hyperactivity)
– بی قراری، پیچ و تاب دادن بدن و مشکل در نشستن در یک جا.
– صحبت کردن زیاد و بدون وقفه.
– لمس کردن و بازی کردن با هر وسیله در دسترس.
– انجام وظایف و فعالیت ها به همراه ایجاد سر وصدای فراوان.
عمل بدون تفکر (Impulsivity)
– انجام اعمال بدون توجه به نتایج و عواقب آنها و به زبان آوردن صحبت های نسنجیده.
– نداشتن صبر در کلیه فعالیت ها، عدم رعایت نوبت و عدم علاقه به تقسیم چیزها و یا شریک شدن با دیگران.
– پریدن به وسط صحبت دیگران.
علائم و نشانه های فوق می تواند در هر دو گروه کودکان و بزرگسالان بروز نمایند، ولی برخی از آنها معمولا فقط در کودکان دیده می شوند. از سوی دیگر باید توجه داشت که کودکان مبتلا به ADHD معمولا بیشتر علائم فوق را با هم بروز می دهند و نشان دادن تعداد کمی از این علائم نشانه وجود ADHD نمی باشد.

علل ایجاد ADHD
علت ایجاد این اختلال به درستی شناخته نشده است، ولی پژوهشگران تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی را در بروز این بیماری موثر می دانند. تحقیقات نشان داده اند که اختلال ADHD در بعضی خانواده ها شایع تر است و ممکن است این بیماری به صورت ژنتیکی به فرد به ارث برسد. در مورد عوامل محیطی، کشیدن سیگار و نوشیدن الکل توسط مادر در دوران حاملگی می تواند باعث بروز ADHD در کودکان این مادران گردد. تماس بیش از حد مجاز و یا مسمومیت با ماده سرب در زمان کودکی نیز می تواند به بروز ADHD در کودکان منجر گردد.

تشخیص
تشخیص ADHD ساده نمی باشد، زیرا اختلالات دیگری مانند اضطراب (Anxiety)، افسردگی (Depression)، اختلالات خواب (Sleep Problems) و برخی از انواع ناتوانی در یادگیری (Learning Disabilities) هم می توانند علائم مشابهی را نشان دهند. مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها (CDC) یک چک لیست اولیه را برای والدین و معلمان فراهم کرده تا اگر در مورد کودکی به وجود ADHD شک کنند، فرم مزبور را پر کرده و آن را به مسئول بهداشتی مدرسه ارائه نمایند. 
به هرحال تشخیص نهایی ADHD به عهده پزشک یا روانشناس (Psychologist) می باشد.

درمان
متخصصانی نظیر Child Psychologist یا Developmental Pediatrician بهتر می توانند به درمان کودکان مبتلا به ADHD کمک نمایند، زیرا هر کودک نیاز به طرح درمانی مخصوص به خود دارد. هرچه درمان زودتر شروع گردد، نتایج بهتری را نشان خواهد داد. علاوه بر درمان های دارویی، سایر طرح های درمانی نظیر آموزش مهارت های یادگیری، تمرکز و مهارت های اجتماعی نیز توسط درمانگر به اجرا گذاشته می شود. در مورد بزرگسالان هم یک روش درمانی متشکل از دارو درمانی، رفتاردرمانی، رژیم تغذیه ای و ورزش می تواند به افراد مبتلا کمک نماید.