چرا کودکان نوپا همه چیز را پرت می‌کنند؟
پرتاب کردن اشیا و چیزها یک مهارت جدید و لذت‌بخش برای بسیاری از کودکان در سنین ۱۸ ماهگی تا سه سالگی است. اما آیا باید بگذاریم که بچه‌ها همه چیز را مدام پرت کنند و ما هم عکس‌العملی نداشته باشیم؟
پرت کردن اشیا توسط کودک
برای باز کردن انگشتان دست و رها کردن یک جسم به مهارت‌های حرکتی ظریف و برای پرتاب آن به هماهنگی قابل توجه چشم با دست نیاز است. جای تعجب ندارد که کودک نوپایتان می‌خواهد این مهارت هیجان‌انگیز را تمرین کند. اتفاقی که پس از آن می‌افتد نیز آموزنده است، چون کودک نوپایتان متوجه می‌شود که هرچه را که پرتاب می‌کند پایین می‌افتد و هرگز بالا نمی‌رود. او نمی‌تواند کلمهٔ «جاذبه» را بگوید، اما مطمئناً اثرات آن را مورد توجه قرار می‌دهد. اگر توپی را پرتاب کند، پس از برخورد می‌جهد. اگر یک آلو را پرت کند، روی زمین پهن و له می‌شود.
اما برای مادران عزیز این اغلب عذاب‌آور است که ظرف ماکارونی چرب، سرتاسر کف تازه تمیزشدهٔ آشپزخانه را بپوشاند یا کاسهٔ ماست روی فرش پهن شود، اما برای کودک نوپایتان اینها فقط تفریحی جالب است! اما آیا راه‌حلی وجود دارد؟ برای مدیریت این رفتار کودک یعنی پرت کردن اشیا چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
راه‌حل و راهکارهای پرت نکردن چیزها توسط کودک
کودک را تنبیه نکنید، مگر اینکه کودک نوپایتان از پنجره سنگ پرتاب کند یا واقعاً تهدید به آسیب رساندن به کسی کند. در غیر این صورت برای پرتاب کردن چیزها به او وقفه ندهید یا تنبیهش نکنید، چون بیهوده است که سعی کنید در این سن کودک را از پرتاب کردن چیزها منع کنید. به جای تنبیه یا فریاد کشیدن سر کودک لازم است با دنبال کردن نکات زیر روی محدود کردن چیزهایی که پرتاب می‌کند و جایی که آن را پرتاب می‌کند تمرکز کنید:
به او نشان دهید که چه چیزهایی را می‌تواند پرتاب کند: کودک نوپا سریع‌تر یاد می‌گیرد چه چیزهایی را نباید پرتاب کند، البته اگر چیزهای زیادی وجود داشته باشد که او مجاز است پرت کند و حتی تشویق می‌شود که پرتابشان کند. توپ یک گزینهٔ بدیهی برای پرتاب کردن است. داشتن تعداد زیادی توپ فومی، حوادث داخل خانه را به حداقل می‌رساند. اما بازی‌های پرتابی واقعی مانند پرت کردن یک کیسه پر از لوبیا یا هر چیز بی‌خطری که درش بسته باشد، به داخل یک سبد یا پراندن سنگ روی سطح یک حوضچه برای یک کودک دو ساله حتی سرگرم‌کننده‌تر هستند، به ویژه اگر خودتان هم همراه با او بازی کنید.
پیامی که باید به کودکتان انتقال دهید این است که پرتاب کردن ایرادی ندارد اگر، اشیای مناسب را در زمان درستش و به جای مناسب پرتاب کند. هنگامی که کودک چیز نامناسبی مثل کفش را پرتاب می‌کند، با آرامش آن را از او بگیرید و بگویید: «کفش برای پرتاب کردن نیست، اما توپ هست.» سپس یک توپ برای بازی به او بدهید.
پرتاب پرخاشگرانه را مدیریت کنید: وقتی کودک نوپایتان چیزی را که نباید پرتاب می‌کند، برای مثال، شن‌های جعبهٔ شن یا پرتاب لگوها به سمت یک کودک دیگر، چه کار باید بکنید؟ تا جایی که امکان دارد، سعی کنید چند بار اول آن را نادیده بگیرید. اگر او بداند که می‌تواند توجه شما را با پرتاب چیزی به سمت دیگران به خود جلب کند، احتمالاً این کار را دوباره انجام می‌دهد. اگر فرزندتان اغلب با پرتاب چیزها به سمت دیگران خطر آسیب رساندن به آنها را ایجاد می‌کند، مهم است که همیشه به شیوه‌ای یکسان رفتار کنید، زیرا کودکان نوپا از طریق تکرار یاد می‌گیرند.
پس دفعهٔ بعد که این کار را انجام داد، بگویید: «نه، اون دردش میاد»، و او را برای یک وقفهٔ کوتاه کنار ببرید تا توجهش را به «نه‌ای» که گفته‌اید جلب کنید و از آن موقعیت خارج کنید تا بتواند چند لحظه بعد شروع تازه‌ای داشته باشد. نکتهٔ کلیدی این است که وقفه کوتاه باشد؛ قاعده‌ٔ خوب یک دقیقه به ازای هر سال از سن کودک است، تا فرزندتان فراموش نکند که به چه دلیل وادار به قطع کاری که انجام می‌داد، شده است.
تشویقش کنید حسش را بیان کند: اگر متوجه شدید که کودکتان وقتی عصبانی می‌شود چیزهایی را به سمت کودکان دیگر پرت می‌کند، او را تشویق کنید تا به جای آن، منظور و احساس خود را با کلمات بیان کند. مثلاً بگویید: «اگر از آریو عصبانی هستی، از کلمات استفاده کن و احساست را بهش بگو!» یا «وقتی عصبانی می‌شی بیا به من بگو.» گاهی هم ایرادی ندارد که با تن صدایتان به او بفهمانید که از رفتارش ناراضی هستید، فقط اجازه ندهید خشم شما تعیین‌کنندهٔ واکنشتان باشد، چون او این کار را از شما یاد می‌گیرد. سعی کنید برای بازداشتن فرزندتان از پرتاب چیزها، سرش فریاد نزنید و هرگز او را کتک نزنید، حتی اگر فقط زدن روی دستش باشد.
اگر با وجودی که شما به طور پیوسته و با خونسردی تلاش کرده‌اید از این کارش پیشگیری کنید، او همچنان به پرتاب چیزها به سمت دیگران، طوری که برایشان دردآور است اصرار می‌ورزد، ممکن است هیچ گزینه‌ای غیر از زیر نظر گرفتن اسباب‌بازی‌هایی که با آنها بازی می‌کند نداشته باشید و در حال بازی با آنها مجبور شوید مثل یک سایه دنبالش باشید.
اسباب‌بازی‌های کودک را به صندلی‌اش وصل کنید: وقتی کودک در یک کالسکه یا صندلی مخصوص ماشین قرار دارد، سعی کنید چند اسباب‌بازی را به صندلی‌اش وصل کنید، طوری که به راحتی در دسترسش باشند. اسباب‌بازی‌ها را با نوارهای کوتاه به صندلی ببندید و انتهای آنها را کوتاه کنید تا دور گردن یا دست و پایش نپیچد. کودک به سرعت کشف خواهد کرد که علاوه بر پرتاب اشیا، می‌تواند دوباره آنها را به سمت خود برگرداند. این ترفند بازی را برایش دو چندان لذت‌بخش می‌کند، و کار شما را هم نصف می‌کند.
جمع کردن اشیای پرت‌شده را با هم انجام دهید: از کودک نوپایتان نخواهید که همهٔ چیزهایی را که پرتاب کرده است جمع کند، چون این کار تکلیف سنگینی برای کودکی در این سن است. به جایش سعی کنید با هم روی چهار دست‌وپا قرار بگیرید و با گفتن: «بیا ببینیم چقدر سریع می‌تونیم لگوها را با هم جمع کنیم؟» یا «می‌تونی به من کمک کنی همهٔ توپ‌های زرد رو پیدا کنم؟» کمکش را جلب کنید.
الگوی خوبی برایش ایجاد کنید: لازم نیست از پرتاب کردن گهگاه یک کوسن به طرف مبل خودداری کنید تا مبادا الگوی بدی برای کودک نوپایتان ایجاد کنید. در واقع، شما می‌توانید با استفاده از وسایلی که معمولاً در خانه‌تان پرتاب می‌کنید به او نشان دهید که چه چیزی برای پرتاب کردن مناسب است و چه چیزی نیست. دفعهٔ بعد اگر چیزی را که نباید، پرتاب کرد، با هم در خانه دور بزنید و مثلاً جوراب‌ها را به سمت سبد لباس، دستمال کاغذی‌های استفاده‌شده را به سوی سطل زباله و اسباب‌بازی‌ها را به سوی جعبهٔ اسباب‌بازی آرام پرتاب کنید.
در زمان صرف غذا کنارش بنشینید: در این مرحلهٔ سنی غذا خوردن اغلب با کثیف‌کاری همراه است اما شما می‌توانید با نشستن کنار کودک نوپایتان در حین غذا خوردنش ریخت و پاش او را محدود کنید. به این ترتیب شما آنجا هستید و اگر حرکتی به سمت پرت کردن ناهارش کرد، می‌توانید با ملایمت اما قاطعانه یک «نه» بگویید و در صورت لزوم بشقابش را با دست نگه دارید. والدین باید همیشه هنگام صرف وعده‌های غذا در کنار بچه‌های خود بنشینند تا آنها را وقتی لقمه در دهانشان نیست به صحبت بگیرند و به رشد مهارت‌های زبانی‌شان کمک کنند. این کار همچنین بهترین راه برای اطمینان از این است که کودک نوپا قبل از بلعیدن، غذای خود را خوب می‌جود.
از ظروف مخصوص کودک استفاده کنید: از چینی‌های ظریف خود یا حتی ظروف سفالی شکستنی برای غذا دادن به کودک نوپایتان استفاده نکنید. به جایش، سعی کنید یک ظرف مخصوص کودک نوپا با لیوان نی‌دار را که به میز یا سینی صندلی مخصوص کودک بسته می‌شود، تهیه کنید تا او نتواند ظرفش را بردارد. با این حال، به یاد داشته باشید که اگرچه این ظروف آن‌قدر کارآمد هستند که با قاپیدن سرسری کودکتان روی زمین نیفتند، اما آنها نمی‌توانند جلوی کودکی را بگیرند که از گیر کردن ظرفش به میز شگفت‌زده شده و مصمم است آن را جدا کند.
همیشه مقادیر کمی غذا در ظرف کودک بریزید: اگر مقادیر اندکی از غذاهای انگشتی در ظرف کودک بریزید و تا وقتی همهٔ آن را نخورده غاست ذای بیشتری در ظرفش نریزید، غذای کمتری هدر خواهد رفت و کودک نوپایتان مهمات کمتری برای بازی پرتاب کردن خواهد داشت. کودک را تحت فشار نگذارید که بیشتر از چیزی که می‌خواهد، غذا بخورد، مگر اینکه پزشک متخصص اطفال گفته باشد کودک اختلال رشد دارد و راهکارهایش را نیز به شما گفته باشد.
بیشتر بچه‌ها تا وقتی غذا خوردن را تمام نکرده‌اند و کسل نشده‌اند، شروع به پرتاب غذای خود نمی‌کنند. بنابراین، صرف‌نظر از اینکه چقدر غذا خورده است، شروع پرتاب غذا را به عنوان نشانه‌ای از اینکه کودک غذا خوردنش را تمام کرده است تلقی کنید. برای جلوگیری از القای این تصور به کودک که پرتاب غذا راه درستی برای پایان دادن به یک وعدهٔ غذایی است، با خونسردی به او یادآوری کنید که «غذا برای پرتاب کردن نیست» و قبل از بلند کردنش از پشت میز از او بپرسید که آیا غذایش را تمام کرده است یا خیر.
اگر کمی غذا از دستانش ریخت، حالا یا به طور تصادفی یا به عمد، سعی کنید سخت نگیرید. اگرچه ریختن کمی خورش یاکمی پنیر رنده‌شده و چرب روی زمین می‌تواند آزاردهنده باشد، اما همهٔ ما گاهی اوقات چیزهایی را می‌اندازیم، پس زیاد هم سخت نگیرید، نه به او و نه خودتان!
